Дэлхийн хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн алдагдлын 10-15% нь өвчний улмаас үүсдэг гэж ярьдаг. Энэхүү ургамлын өвчний 70-80% нь судалтай мөөгнөөс үүдэлтэй байдаг тул таримал ургамлыг утаслаг мөөгнөөс хамгаалах нь дэлхийн хүн амыг үр дүнтэй хооллох чухал асуудал юм. Эмгэг төрүүлэгч мөөгөнцөр ургамлыг халдварлуулахын тулд тэд ургамлын эпидермисийн эсийг нэвтлэн дотор талыг нь дайрах ёстой. Өөрөөр хэлбэл, ургамлын эпидермисийн эсүүд хүрээлэн буй орчинд эмгэг төрүүлэгч мөөгөнцрийн довтолгоог зогсоох анхны саад болдог. Тэгвэл эпидермисийн эсүүд ямар хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэдэг вэ?
Сонирхолтой нь ургамлын эпидерми нь фотосинтезд оролцдоггүй жижиг хлоропласт агуулдаг болохыг мэддэг байсан. Гэсэн хэдий ч энэ нь ямар үүрэгтэй байсан нь тодорхойгүй байв. Фотосинтезэд төдийлөн хувь нэмэр оруулдаггүй ургамлын эпидермисийн жижиг хлоропластууд яагаад байдаг вэ?
Шиншү их сургуулийн Хөдөө аж ахуйн факультетийн туслах профессор Хироки Ирида, Киотогийн их сургуулийн Хөдөө аж ахуйн дээд сургуулийн профессор Ёшитака Такано нар ургамлын эпидермис дэх жижиг хлоропластууд мөөгөнцрийн эмгэг төрүүлэгч бичил биетний нэвтрэлтийг хянадаг болохыг тогтоожээ. Жижиг хлоропластууд мөөгөнцрийн дайралтын хариуд эсийн дотор гадаргуугийн давхарга руу эрс шилжиж, ийм хамгаалалтын хариу урвалд оролцдог болохыг олж мэдэв.
Энэхүү судалгаанд хосууд эхлээд эпидермисийн хлоропластууд ямар төрлийн эмгэг төрүүлэгч мөөгөнцөрт хариу үйлдэл үзүүлж байгааг судалсан байна. Үүний үр дүнд олон тооны эмгэг төрүүлэгч судалтай мөөгөнцөр нь эпидермисийн хлоропластуудын гадаргуугийн нүүдэл үүсгэдэг болохыг олж тогтоожээ. Сонирхолтой нь эдгээр судалтай мөөгөнцөр нь "дасан зохицоогүй" гэж нэрлэгддэг бөгөөд эпидермисийн эсэд нэвтрэхийг хориглодог болохыг тогтоожээ. Нөгөөтэйгүүр, дасан зохицсон эмгэг төрүүлэгч мөөгөнцөр нь эпидермисийн хлоропластууд гадаргуугийн давхарга руу шилжихээ больсон ургамлуудад эпидермис рүү дайрах магадлал өндөр байдаг.
Дараа нь тэд эпидермисийн хлоропластуудын гадаргуугийн шилжилт хөдөлгөөнд оролцдог ургамлын уургийг олж чадсан. Энэхүү уургийг хэт их үйлдвэрлэдэг ургамлыг ген шилжүүлэн суулгах замаар бий болгоход эпидермисийн хлоропластууд эмгэг төрүүлэгч судалтай мөөгөнцрийн эсрэг гадаргуугийн давхарга руу шилжсэнгүй. Энэхүү трансген ургамалд өвчин үүсгэгч судалтай мөөгөнцрийн эпидермисийн халдварт өртөх дархлаа буурдаг. Эпидермисийн хлоропластууд гадаргуугийн давхарга руу шилжихээ больсон ургамлуудад өвчин үүсгэгч мөөгөнцөр эпидермис рүү дайрах магадлал өндөр байдаг. Эдгээр үр дүнгээс үзэхэд эпидермисийн хлоропластуудын гадаргуугийн давхарга руу шилжих хөдөлгөөн нь эмгэг төрүүлэгч мөөгөнцрийн довтолгоог саатуулдаг хамгаалалтын хариу урвалд оролцдог болохыг харуулж байна.
Нийтлэлийг www.phys.org сайтаас уншина уу.